Nhóm cây dây leo gồm hai loại: Dây leo cỏ, thường là những loài ưa sáng thường gặp ở rừng thứ sinh, thuộc họ Đậu (.Fabaceae), Khoai lang (Convoỉvuỉaceae), Khúc khắc (Smiỉacaceae), V.V…J Dây leo gỗ, thường là những cây ưa ẩm, chịu bóng, thường gặp trong rừng nguyên sinh như các loài trong chi Bauhinia, Entada, Strychnos
Các tên gọi thông thường chủ yếu của các loài trong họ này là đỗ hay đậu, và họ này chứa một số loài cây quan trọng bậc nhất trong cung cấp thực phẩm cho con người, chẳng hạn các loại đậu, đỗ, lạc, đậu tương và đậu lăng v.v. Các loài khác trong họ cũng là các
Không biết loại cây này trồng bao lâu thì có thể thu hoạch và giá trị gỗ so với các loại cây khác như giá tỵ, sao đen thì thế nào. Đang có mấy héc đất tốt, nhưng hơi dốc và không có nước tưới, giá cũng rẻ nên em định mua trồng rừng.
Để phân biệt rõ hơn về các họ, chúng tôi chia làm 3 loại là những họ phổ biết nhất hiện nay, họ ít phổ biết hay ít được biết đến hơn hiện nay, và cuối cùng là họ của dân tộc Thái ở tại Việt Nam.
Trong khu vườn nhà em có rất nhiều cây ăn quả, vậy em thích nhất loài cây nào. Để lên ý tưởng cho bài viết của mình, các em hãy cùng tham khảo những bài văn
HOxe1pA. Ngoài các loại cây che phủ có chức năng cố định đạm cải tạo đất mà chúng ta thường gặp như lạc dạc, đậu đen, đậu nành, đậu đũa … thì còn rất nhiều cây thuộc họ đậu khác mà chúng ta quen thuộc nhưng không biết đó là cây họ đậu. Chúng tôi tổng hợp lại một số cây họ đậu để các bạn dễ tìm kiếm và áp dụng cho canh tác nông nghiệp của mình thuận lợi hơn. Keo dậu hay keo giậu Keo dậu hay keo giậu danh pháp hai phần Leucaena leucocephala, còn có tên khác là táo nhơn, bọ chét, keo giun, là một loài cây gỗ nhỏ, loài cây này tại Việt Nam thường được trồng làm hàng rào nên người ta thường gọi là keo dậu. Nó thuộc về chi Keo dậu Leucaena trong Phân họ Trinh nữ Mimosoideae, họ Đậu Fabaceae, bộ Đậu Fabales và sinh trưởng ở vùng nhiệt đới. Tán rộng, vỏ cây màu xám. Lá thuộc dạng lá kép lông chim 2 lần chẵn, trên cuống lá cấp 1 có các tuyến hình chậu một đặc điểm điển hình thuộc phân họ trinh nữ. Hoa tự đầu trạng, tràng hoa màu trắng. Quả tạo thành chùm. Hạt khi xanh có thể ăn được và thường dùng làm thuốc trục giun, khi quả chín, hạt chuyển màu nâu đen. Keo dậu ngoài cải tạo đất còn một số cách sử dụng khác Hiện nay nó được coi như là một nguồn cung cấp than củi và năng lượng tương đương 1 triệu thùng dầu hàng năm từ diện tích 120 km² hay thuốc trừ giun ở Sumatra, Indonesia. Trong tiếng Indonesia nó được gọi là petai cina và trong tiếng Java là lamtoro hay lamotorogung. Nó được coi là một cỗ máy sản xuất sinh khối, do sản lượng lá của nó tương đương với khối lượng khô khoảng 2-20 tấn/ha trong một năm và củi khoảng 30–40 m³/ha trong một năm, với sản lượng có thể gấp đôi trong những khu vực có khí hậu thích hợp. Nó cũng là loài cây rất hiệu quả trong việc cố định đạm, với khối lượng lớn hơn 500 kg/ha mỗi năm. Quả và lá keo dậu có thể dùng làm thức ăn phụ cho gia súc. Do khả năng sinh thái có thể tái sinh hạt rất tốt nên người ta thường sử dụng keo dậu làm 1 loài cây tiên phong phục hồi rừng. Hạt keo dậu sẽ được gieo vãi trên đất mất tính chất đất rừng, keo dậu nảy mầm và sẽ cải tạo dần tính chất đất ở đây, tạo hoàn cảnh cho các loài cây gỗ khác có thể sinh trưởng. Tại Việt Nam, cây keo dậu còn có tên gọi khác là bình linh Nam Bộ, táo nhơn Trung Bộ hay bọ chít Keo dậu phát triển ở hầu hết các vùng sinh thái của Việt Nam, nhưng nhiều ở nam Trung Bộ, như ở Khánh Hòa. Keo dậu sinh trưởng tốt trên đất thoát nước, ít chua, có thể thích ứng với đất mặn vừa ven biển. Keo dậu chịu khô hạn rất tốt nhưng không chịu úng đặc biệt là khi còn non. Bột keo dậu là thức ăn bổ sung caroten, vitamin, khoáng chất cho gia cầm và gia súc non. Lượng protein trong lá keo dậu khá cao 270 – 280 g/kg, tỷ lệ xơ thấp 155 g/kg và hàm lượng caroten khá cao 200 mg. Keo dậu có chứa độc tố mimosin nên chỉ sử dụng dưới 25% trong khẩu phần cho gia súc nhai lại, dưới 10% đối với lợn và dưới 5% đối với gia cầm. Tuy nhiên ở nhiều vùng thì nó lại bị coi là loại thực vật xâm hại. Kim Tước Chi Hay Cây Chuỗi Hoa Vàng Cây chuỗi hoa vàng còn có tên gọi khác là cây kim tước, có tên khoa học là Laburnum, tên tiếng anh là golden Chain. Đây là cây rụng lá nhỏ, một chi của hai loài cây gỗ nhỏ trong phân họ Đậu Fabaceae, Laburnum anagyroides kim tước phổ biến và L. Alpinum. Cây chuỗi hoa vàng có nguồn gốc núi của miền nam châu Âu từ Pháp đến bán đảo Balkan. Một số nhà thực vật học bao gồm một loài thứ ba, Caramanicum Laburnum, nguồn gốc đông nam châu Âu và Tiểu Á thường được xem là một chi riêng biệt Prodocytisus, liên quan chặt chẽ hơn với loài brooms. Cây chuỗi hoa vàng có màu vàng tươi sáng bằng hạt đậu, hoa mọc thành các cành rũ xuống 10-30 c 4-12 in dài trong mùa xuân, rất phổ biến là loài cây vườn. Các lá dạng ba, hơi giống như cỏ ba lá. Lưu Ý Tất cả các bộ phận của cây đều độc , và có thể gây tử vong nếu tiêu thụ quá nhiều. Các triệu chứng của ngộ độc cây Kim Tước có thể bao gồm buồn ngủ dữ dội, nôn mửa, co quắp, hôn mê, trào nước bọt và giãn con ngươi mắt. Trong một số trường hợp, tiêu chảy nghiêm trọng, và đôi khi co giật là rõ rệt như chứng phong đòn gánh . Độc tố chính của Kim tước là Cytisine , một chủ vận thụ thể nicotinic agonist . Cây Keo Thơm Keo nước hoa hay keo ta, keo thơm, rum tai, mâm côi danh pháp hai phần Acacia farnesiana là một loài thực vật có hoa trong họ Đậu. Loài này được L. Willd. miêu tả khoa học đầu tiên Mô tả Cây bụi hay cây nhỏ cao 2-4m, cành vặn nhiều hay ít, không đều, nhẵn; lá kèm biến thành gai, nhọn, dài 1-2cm. Lá kép lông chim hai lần, có 4-8 cặp lá chét bậc nhất; các lá này lại mang 10-20 đôi lá chét bậc hai hình dải dài 3-4cm, rộng 3-4mm. Cụm hoa là những đầu hình cầu có cuống, xếp thành bó gồm nhiều hoa màu vàng nghệ. Quả màu nâu đen hình trụ thẳng hay cong, dài 4-7cm, rộng 1-1,3cm, chứa khoảng 10 hạt. Hạt rất cứng, hình bầu dục dẹt, màu hung, bao bởi một lớp thịt ra hoa tháng 5-11, có quả tháng 7-12. Bộ phận dùng Vỏ, rễ, lá, quả và hạt – Cortex, Radix, Folium, Fructus et Semen Acaciae Farnesianae. Nơi sống và thu hái Loài liên nhiệt đới mọc hoang. Cũng được trồng làm cây cảnh và lấy hoa chiết tinh dầu thơm. Thu hái các bộ phận của cây quanh năm. Thành phần hoá học Cành và quả có chất gôm hoà tan, giàu tanin ở quả 23%. Hoa chứa tinh dầu, hàm lượng 0,1-0,2%, trong đó có alcol farnesol, geraniol, linalol… và một ether là salicylat metyl. Tính vị, tác dụng Tinh dầu có mùi mạnh, nóng và bền. Cây có tính chất làm se, tạo nhầy. Vỏ rễ thu liễm; rễ và lá nối gân xương. Công dụng Vỏ dùng làm thuốc thu liễm cầm máu. Nước sắc vỏ dùng rửa trong bệnh lậu. Lá rất dịu, đem luộc chín dùng đắp mụn nhọt, còn nước thì dùng rửa. Quả dùng nấu nước gội đầu. Hạt dùng để tẩy giun đũa. Ở Trung quốc, rễ, lá dùng trị dao chém, gãy xương. Cây Phượng Vĩ Phượng hay phượng vĩ, phượng vỹ, xoan tây, điệp tây danh pháp hai phần Delonix regia họ Fabaceae, là một loài thực vật có hoa sinh sống ở vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới. Tên gọi trong tiếng Trung của nó là 鳳凰木 phượng hoàng mộc, 金鳳 kim phượng. Tên thông dụng trong tiếng Anh là Flamboyant, Royal poinciana và Mohur tree. Trong tiếng Việt, nên phân biệt Phượng là cây to đại thụ, cao tới 20 mét, trái dài 1 mét, rất nặng; còn phượng vỹ, cây nhỏ, cao tối đa 5 mét, trái dài 6 phân, hoa giống hình chim phượng với đuôi dài nên gọi là phượng vỹ có nghĩa là đuôi chim phượng. Cây Me Tây Muồng Ngủ, Muồng Tím, Còng Còng hay còn gọi là muồng tím, muồng ngủ, me tây,.. tại các nước khác được biết đến với các tên gọi cây Saman, Rain tree, Monkey pod, Filinganga, Gouannegoul, Marmar, T amalini, Palo de China… Còng có danh pháp hai phần là Samanea saman và rất nhiều danh pháp đồng nghĩa khác như Albizia saman, Enterolobium saman, Inga saman, Pithecellobium saman… cây thuộc phân họ Mimosoideae, họ Fabaceae, bộ Đậu Fabales. Mô tả Cây gỗ cực lớn, cao từ 15-25 m, trong điều kiện thích hợp có thể cao đến 50 m, gốc có bạnh vè lớn. Đường kính thân và tán cây rất lớn, có khi tán cây rộng đến 30 m, hơn cả chiều cao của cây, tán lá rất rậm rạp, luôn luôn xanh có hình mâm xôi hay hình dù. Vỏ cây màu nâu đen. Cụm hoa đầu, hoa nhỏ có năm cánh dính màu hồng hoặc tím nhạt, khi nở bung ra rất đẹp và thơm. Lá kép lông chim hai lần chẵn, mang từ 6-16 cặp lá nhỏ, lá nhỏ dài 2–4 cm, lá ngủ trước khi mặt trời lặn hoặc trời vần vũ chuyển mưa nên có tên gọi là cây mưa. Quả đậu, dẹp, không nứt, màu đà đen, dài 10– 20 cm Sinh Trưởng Cây sinh trưởng cực nhanh và có biên độ sinh thái rất rộng, thích nghi hầu như với mọi điều kiện khí hậu thời tiết từ vùng biển cực kỳ khắc nghiệt cho đến vùng trung du, đồi núi; cây phù hợp với đa số các loại đất, có thể chịu được đất chua với độ pH từ 3,5; cây có khả năng chịu han rất cao, lượng mưa thích ứng từ 600–3000 mm. Ở Phan Rang Ninh Thuận là vùng đất được xem là có lượng mưa thấp nhất Việt Nam 500mmm cũng có thể trồng còng và cho cây phát triển rất tốt. Sử Dụng Công dụng quan trọng của cây Còng là làm cây che bóng, cây cảnh quan rất tốt do cây mọc nhanh, có tán đẹp và rộng, cây ít bị trốc đổ khi có gió bão. Có thể trồng trên đường phố, công viên, trường hoc, bệnh viện, các khu dân cư lớn… Ngoài ra cây còng còn được sử dụng trong nhiều lĩnh vực gỗ dùng đóng đồ gỗ thông thường, để khảm, chạm đồ thủ công mỹ nghệ cho khách du lịch. Tại Hawaii gỗ Còng là một trong các gỗ thương phẩm đặc trưng dùng làm đồ lưu niệm như muỗng, nĩa, đồ treo trên tường. Trái và lá Còng do có đến 13-18% protein nên là một nguồn cung cấp thực phẩm rất tốt cho gia súc dê, bò, cừu…. Cây trên 5 tuổi có thể cung cấp đến 550 kg thực phẩm xanh/ năm. Ở Mỹ La tinh quả còng dùng làm nước giải khát để uống tương tự nước me. Nhiều bộ phận cây cũng có tác dụng làm thuốc như tại Philippin vỏ và lá cây được dùng trị bệnh tiêu chảy, tại Venezuela rễ cây dùng trị bệnh ung thư dạ dày, tại Ấn Độ hạt được dùng để nhai trị vết thương ở cuống họng. Cây Trắc Cẩm Lai Trắc hay còn gọi cẩm lai nam bộ danh pháp khoa học Dalbergia cochinchinensis là loài thực vật thuộc họ Đậu được Pierre mô tả khoa học lần đầu tiên năm 1898. Trong danh pháp hai phần thì tính từ -cochinchinensis là chỉ xuất xứ Nam Kỳ của xứ Đông Dương thuộc Pháp cũ. Hình Thái Cây gỗ lớn, cao 25 mét, đường kính có thể tới 1m, gốc thường có bạnh vè. Vỏ nhẵn, màu xám nâu, nhiều xơ, vết đẽo dày màu vàng nhạt sau đỏ nâu. Cành nhiều, cành non mảnh nhẵn, lốm đốm nốt sần. Lá kép lông chim 1 lần mọc cách, dài 15–20 cm. Cuống lá dài 10–17 cm mang 7-9 lá chét. Lá chét hình trái xoan đầu nhọn dần, có mũi lồi ngắn. Hoa tự hình chùm hoặc xim viên chùy ở nách lá, các lá bắc sớm rụng. Hoa lưỡng tính, không đều; đài hợp gốc, đỉnh xẻ 5 thùy, tràng hoa màu trắng. Nhị có cong thức 9+1. Quả đậu mỏng, dài 5–6 cm, rộng 1 cm, mang 1-2 hạt màu nâu, hạt nổi gồ ở quả Sinh Thái Cây trắc phát triển tương đối chậm. Lúc nhỏ thì chịu bóng, lớn lên ưa sáng. Cây mọc rải rác trong rừng, thường xanh hoặc nửa rụng lá. Cây trắc mọc ở những nơi có độ cao tuyệt đối không quá 500m. Vào mùa khô, trắc rụng lá nhưng dễ nảy chồi mới. Cây Sưa Trắc Thối Sưa hay còn gọi trắc thối danh pháp khoa học Dalbergia tonkinensis Prain, là một loài cây thân gỗ thuộc họ Đậu Fabaceae được Prain mô tả khoa học lần đầu năm 1901. Loài này từng có thời gian được xếp làm thứ thực vật của loài Dalbergia rimosa trắc dây Đặc điểm sinh học Là cây gỗ nhỡ, rụng lá theo mùa, cao từ 6-12m cũng có thể cao tới 15m, sinh trưởng trung bình. Thân cây dạng hợp trục, dáng phân tán. Vỏ thân cây màu vàng nâu hay xám, nứt dọc. Cành non màu xanh, có lông mịn thưa. Lá mọc cách, cấu tạo lá dạng kép lông chim lẻ, mỗi là kép có từ 9-17 lá chét đính so-le trên cuống chính. Lá chét hình xoan thuôn, đầu nhọn hoặc có mũi ngọn, đuôi tròn, mặt dưới phiến lá thường có màu tái trắng. Kích thước lá chét dài từ 6–9 cm, rộng từ 3–5 cm, lá ché đính ở đầu cuống kép thường có kích thước lớn hơn các lá còn lại. Cuống chính và các cuống lá chét không lông, phiên lá chét không lông. Có lá kèm nhỏ không lông, sớm rụng. Hoa mọc ra từ nách lá, thường xuất hiện trước khi lá mọc đầy đủ. Hoa tự tán gồm nhiều bông màu trắng, có kích thước 7-9mm, mùi thơm nhẹ. Mùa hoa vào tháng 2-3. Quả dạng đậu hình trứng thuôn dài, dài 5–7,5 cm, rộng khoảng 2-2,5 cm. Quả chứa 1-2 hạt, mỗi hạt có đường kính khoảng 8-9mm, hình thận dẹp. Quả khi chín không tự nứt. Sinh Thái Là cây ưa sáng, ưa đất sâu, dày, độ ẩm cao. Phân bố ở đai độ cao tuyệt đối dưới 500m. Trong tự nhiên tìm thấy trong rừng mưa nhiệt đới và rừng mưa nhiệt đới gió mùa. Chủ yếu phân bổ ở Việt Nam và được tìm thấy rải rác tại Hải Nam, Trung Quốc tại đây gọi nó là 越南黄檀 – Hoàng huỳnh đàn Việt Nam. Sử Dụng Sưa có tán thưa, hoa trắng và thơm, có thể được trồng làm cây cảnh quan đường phố. Gỗ Sưa cho mùi thơm quyến rũ thoảng nhẹ kiểu hương trầm. Khi đốt tàn có màu trắng đục, mùi khó chịu nên được gọi là Trắc thối. Gỗ Sưa chỉ dùng phần gỗ lõi cho giá trị kinh tế cao hơn phần gỗ giác. Gỗ sưa thớ mịn, vân thớ gỗ đẹp. Thời phong kiến vua chúa dùng gỗ trắc thối để đóng đồ nội thất cao cấp trong cung đình vì nó vừa là hương liệu vừa là dược liệu. Từ những năm 90 của thế kỉ XX, giá trị thương phẩm của gỗ Sưa trên thế giới tăng đột biến do nhiều người Trung Quốc đổ xô săn lùng gỗ Sưa để đóng quan tài hoặc ướp xác như các vị hoàng đế Trung Quốc trước đây. Người ta cho là quan tài đóng bằng gỗ trắc thối có khả năng giữ được xác lâu, không bị phân hủy. Hoa Sưa Bồ Kết Ba Gai Bồ kết ba gai danh pháp hai phần Gleditsia triacanthos là một loài cây gỗ lá sớm rụng có nguồn gốc ở miền đông Bắc Mỹ. Nó chủ yếu được tìm thấy trong các vùng đất ẩm ướt ven các thung lũng sông từ đông nam Nam Dakota kéo dài về phía nam tới New Orleans và miền trung Texas và về phía tây tới trung Pennsylvania. Sử Dụng Quả Bồ kết có thể sử dụng để nấu làm nước gội đầu, trị gàu rất tốt. Mặt khác, nó còn có tác dụng kích thích da đầu mọc tóc. Nước nấu quả Bồ kết bôi lên da trong khi tắm sẽ làm sạch lớp ghét bám trên da một cách rất hữu hiệu, làm cho da sạch sẽ, mịn màng. Tuy nhiên, nếu để nước bồ kết dính vào mắt thì sẽ làm cho niêm mạc trong mắt bị bỏng rát, sưng đỏ rất nguy hiểm. Bồ Kết được trồng làm hàng rào để ngăn gia súc vì có nhiều gai nhọn. Cây Trinh Nữ Trinh nữ từ tiếng Latinh pudica hay còn gọi là cây xấu hổ, mắc cỡ, cây thẹn, hàm tu thảo; danh pháp khoa học Mimosa pudica L. là một loại thực vật sống ít năm thuộc họ Đậu. Loài này có đặc điểm là, các lá kép gập vào trong và cụp xuống mỗi khi bị chạm vào hoặc bị rung lắc để tự bảo vệ khỏi tổn hại, rồi mở lại vài phút sau đó. Loài cây có nguồn gốc từ Nam Mỹ và Trung Mỹ, nhưng giờ là một loài cỏ dại ở vùng nhiệt đới. Nó có thể được tìm thấy ở các quốc gia châu Á như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines và Jamaica. Nó phát triển chủ yếu ở những khu vực râm yên tĩnh, ít người sinh sống, dưới gốc cây. Năm 2014, các nhà khoa học của Úc đã phát hiện ra cây trinh nữ có khả năng ghi sự việc đã xảy ra như động vật. Miêu tả Thân thảo đứng đối với cây non hoặc bò trườn đồi với cây trưởng thành. Thân cây có thể dài tới 1,5 m bò trườn hoặc tựa leo gần mặt đất, đối với thân cây tựa leo mỏng manh hơn thân cây bò trườn trên mặt đất. Vỏ thân cây có gai biểu bì thưa hoặc dày. Lá cây kép lông chim 2 lần chẵn, có từ 1-2 cặp lá thứ cấp, mỗi lá thứ cấp lại có từ 5-13 cặp lá chét. Các cuống lá sơ cấp cũng có gai. Những bông hoa tím hoặc hồng ở đầu cuống mọc lên từ nách lá vào giữa mùa hè. Khi cây càng lớn thì hoa mọc càng nhiều hơn. Những bông hoa được thụ phấn nhờ gió và côn trùng. Các hạt mầm có vỏ cứng nhằm hạn chế sự nảy mầm. Rễ cây trinh nữ tạo nên carbon disulfide, ngăn ngừa một số loại nấm gây bệnh và cộng sinh từ phát triển trong vùng rễ của cây. Điều này cho phép hình thành các nốt sần trên rễ có chứa các cố định đạm nội cộng sinh, nhằm sửa chữa nitơ trong khí quyển và chuyển đổi nó thành một dạng có thể sử dụng bởi thực vật. Tất cả các phần của cây trinh nữ có nhiều nguồn cho là không tốt đối với sức khỏe, tuy không được liệt vào danh sách cây độc. Vì vậy khi trồng trong nhà nên ở những chỗ trẻ con và súc vật không chạm tới. Cây Dáng Hương Giáng Hương Giáng/dáng hương hay giáng/dáng hương quả to, giáng/dáng hương căm-pôt, giáng/dáng hương chân, song lã có danh pháp hai phần là Pterocarpus macrocarpus. Đây là một loài cây thuộc họ Đậu, là loài bản địa của Đông Nam Á, bao gồm đông bắc Ấn Độ, Myanma, Lào, Thái Lan và Việt Nam. Tại Việt Nam, cây này phân bố ở Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Giáng hương thường mọc ở độ cao từ 100-800m so với mực nước biển, cây chịu được nhiêt độ tối cao tuyệt đối 37,7-44,4oC và tối thấp tuyệt đối 4,4-11,2oC, mọc tốt ở vùng có lượng mưa 1270–1520 mm/năm. Ở Việt Nam cây này phân bố ở các tỉnh Tây Nguyên, Nam Bộ như Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Phú Yên, Đồng Nai, Tây Ninh. Mọc trên nhiều loại đất như đất xám, đất đỏ bazan.
Họ Đậu hay còn gọi họ Cánh bướm danh pháp khoa học Fabaceae, đồng nghĩa Leguminosae,[3] Papilionaceae[3] là một họ thực vật trong bộ Đậu. Đây là họ thực vật có hoa lớn thứ ba, sau họ Phong lan và họ Cúc, với khoảng 730 chi và loài.[4][5] Các loài đa dạng tập trung nhiều trong các phân họ Trinh nữ Mimosoideae và phân họ Đậu Faboideae, và chúng chiếm khoảng 9,4% trong tổng số loài thực vật hai lá mầm thật sự.[6] Ước tính các loài trong họ này chiếm 16% các loài cây trong vùng rừng mưa nhiệt đới Nam Mỹ. Ngoài ra, họ này cũng có mặt nhiều ở các rừng mưa và rừng khô nhiệt đới ở châu Mỹ và châu Phi.[7] Cho đến nay vẫn còn những tranh cãi về việc họ này bao gồm 3 phân họ hay tách các phân họ của nó thành các họ riêng biệt. Có rất nhiều thông tin về dữ liệu phân tử và hình thái học chứng minh họ Đậu là một họ đơn ngành.[8] Quan điểm này được xem xét không chỉ ở cấp độ tổng hợp khi so sánh các nhóm khác nhau trong họ này và các quan hệ họ hàng của chúng mà còn dựa trên các kết quả phân tích về phát sinh loài gần đây dựa trên DNA.[9][10][11] Các nghiên cứu này xác nhận rằng họ Đậu là một nhóm đơn ngành và có quan hệ gần gũi với các họ trong bộ Đậu là họ Viễn chí Polygalaceae, họ Suyên biển Surianaceae, và họ Quillajaceae.[12]
Một số loại cây họ đậu cố định đạm phổ biến phần 2 Các loại cây họ đậu cố định đạm giúp tăng cường nguồn đạm tự nhiên cho đất trồng, bổ sung đạm cho các loại cây trồng chính do đó thường được trồng xen canh trong vườn. 1. Cây họ đậu làm thực phẩm2. Cây Điên điển Điền thanh bụi3. Cây Đào đậu4. Cây Thảo quyết minh5. Cây Giáng hương6. Cây Kim tiền thảo7. Cây Cam thảo dây8. Cây Bàm bàmCây họ đậu không cố định đạm 1. Cây họ đậu làm thực phẩm Đậu lấy hạt Đậu đen xanh đỏ trắng, đậu nành, đậu phộng, đậu ván… Đây đều là những cây trồng có giá trị kinh tế, được trồng phổ biến ở Việt Nam. Là thực vật thân bụi không leo, được trồng để thu hạt. Đậu, đỗ được biết đến là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng cho con người. Bổ sung chất xơ, protein và vitamin, giúp giảm cholesterol, giảm lượng đường trong máu và tăng lợi khuẩn đường ruột khỏe mạnh. Các loại đậu này ngoài giá trị là nguồn thực phẩm dinh dưỡng thì còn là loại cây cung cấp một lượng đạm sinh học rất lớn cho cây trồng nhờ cộng sinh với vi khuẩn nốt rễ. Đồng thời là cây phân xanh, cây che phủ, có tác dụng cải tạo đất rất tốt. Trong các vườn trồng cây ăn quả, cây công nghiệp hay các hệ thống vườn trồng khác nên xen canh với các cây họ đậu này. Vừa cung cấp đạm sinh học cho các cây trồng chính, vừa che phủ bảo vệ đất, tận dụng thân lá làm phân xanh, lại mang đến nguồn thu nhập phụ từ hạt. Các loại cây đậu đỗ lấy hạt như đậu xanh, đen, đậu nành,… Xem thêm Quy trình ủ, chế biến đậu tương thành phân bón hữu cơ Đậu lấy quả xanh đậu đũa, đậu rồng, đậu cove, đậu Hà Lan… Cũng giống như các loại đậu lấy hạt, loại đậu lấy quả xanh cũng là nguồn thực phẩm rất dinh dưỡng cung cấp các vitanmin, chất xơ, chất khoáng,… cho con người và được trồng phổ biến tại nhiều vùng ở nước ta. Các loại đậu lấy quả thường là thân bụi dây leo, có thời gian sinh trưởng trong 1 năm. Đây cũng là các giống đậu tạo ra nguồn đạm sinh học cao từ các nốt sần ở rễ. Nên trồng xen canh các giống đậu này trong các vườn trồng để vừa bổ sung nguồn đạm tự nhiên cho các cây trồng khác, vừa lấy thân lá làm nguồn sinh khối hữu cơ để bảo vệ cải tạo đất, vừa mang lại nguồn thực phẩm cho gia đình hoặc xuất bán tăng thêm thu nhập. Các cây đậu thực phẩm như Đậu Cove, đậu Hà Lan 2. Cây Điên điển Điền thanh bụi Điên điển hay điền thanh thân tía, điền thanh bụi có tên khoa học là Sesbania sesban, là một loài cây thuộc họ Đậu. Bông điên điển được xem là một loại rau ở miền đồng bằng Nam Bộ của Việt Nam. Người ta sử dụng nó làm dưa chua, nấu canh, làm gỏi trộn thịt gà. Ngoài ra, cây điên điển còn là loại cây trồng có tác dụng cải tạo đất rất tốt. Do rễ của điên điển cũng giống như rễ của các loài cây thuộc họ Đậu khác, nó có các vi khuẩn nốt sần cố định đạm cộng sinh. Các vi khuẩn này cố định nitơ từ khí trời, tạo ra lượng đạm lớn, tạo hệ mạch dẫn giúp đất thông thoáng, truyền dẫn nước và dinh dưỡng. Thân lá điên được dùng làm phân xanh, che phủ đất bổ sung lượng lớn sinh khối giàu đạm cho đất trồng. Cây điên điển trưởng thành đạt chiều cao từ 4-5 m; chiều rộng tán cây từ 2–3 m; rễ ăn sâu khoảng 60-70 cm; trọng lượng một cây nếu điều kiện dinh dưỡng tốt đạt tới 20 kg. Sau một vụ trồng từ 4-5 tháng thì từ 1 ha có thể thu được khoảng 60-70 tấn chất hữu cơ, lượng đạm thu được từ khí trời khoảng 100 kg nitơ. Là loài cây hoang dã nên nó dễ thích nghi với môi trường, có sức cạnh tranh mãnh liệt với sâu bệnh và các cây cỏ khác. Có 2 giống điên điển chính ở Việt Nam. Một giống phù hợp với các vùng đất nhiễm phèn mặn, ven biển thân xanh; một giống phù hợp với các đất cao, khô cằn, vùng núi thân tía. Cây Điên điển 3. Cây Đào đậu Cây Đào đậu hay còn gọi là đỗ mai có nguồn gốc từ châu Mỹ, tên khoa học Gliricidia sepium, thuộc họ Đậu, lá kép, màu xanh pha trắng. Cây được trồng phổ biến các tỉnh Nam Trung Bộ. Do nhiều bộ phận của cây, đặc biệt là hạt và vỏ thân có độc tính cao, có tác dụng diệt chuột, nên nó cũng còn có tên là Sát thử hay Sát thử đốm Nhiều nơi trên thế giới, Đào đậu được trồng làm băng xanh cản lửa, chắn gió và che bóng sepium hàng rào xanh phòng hộ cho nhiều cây nông nghiệp dài ngày như Ca cao, Cà phê, Chè, Va-ni. Đào đậu có khả năng cải tạo đất rất mạnh, ngoài khả năng cố định đạm tự do của bộ rễ, lá và hoa khi rụng cũng làm tăng nguồn đạm đáng kể cho đất. Không chỉ thế, những nơi có cỏ tranh phát triển mạnh, khó diệt trừ, người ta trồng cây đào đậu thành rừng, sau một thời gian sẽ biến đất cỏ tranh thành đất canh tác nông nghiệp. Gỗ của Đào đậu có thớ mịn, vân khá đẹp và bền, thường được chế tác thành đồ trang trí nội thất, làm nông cụ, làm tà – vẹt đường tàu hỏa và làm gỗ xây dựng. Tại Việt Nam, cây ra hoa và nở đúng vào dịp Tết rất đẹp và thường được gọi là cây Anh đào giả, vì cho rằng đó là cây họ đậu, nhưng khi trổ hoa trông tựa như cây Anh đào. Cây Đào đậu hay cây Đỗ mai 4. Cây Thảo quyết minh Cây Thảo quyết minh hay còn gọi là hạt muồng, đậu ma, gia lục đậu, lạc giời… là một loại cây nhỏ họ đậu, cao tầm từ 0,3 tới 0,9m. Có cây cao tới 1,5m. Lá mọc so le kép, lông chim dìa chẵn, thường gồm từ 2 đến 4 lá chét hình trứng ngược. Hoa mọc từ kẽ lá màu vàng tươi. Quả thảo quyết minh hình trụ, hai đầu vát chéo, màu nâu nhạt. Vị đắng, hơi nhầy. Ở nước ta thảo quyết minh phân bố hầu như khắp các địa phương. Cây thường mọc thành đám đôi khi mọc nhiều trên những sườn đồi, thung lũng, ven đường đi, bờ nương rẫy, bờ đê, bãi ruộng. Thảo quyết minh là loại cây ưa sáng, thích hợp với môi trường nhiệt đới nóng ẩm. Ở một số địa phương, thảo quyết minh được trồng xen canh tại các vườn trồng cây ăn trái, cây công nghiệp để cải tạo đất, bổ sung đạm sinh học nhờ khả năng cố định đạm tự nhiên của cây. Và được trồng ở bờ mương, bãi hoang để vừa cải tạo, vừa phủ xanh đất trống. Có một số nơi dùng là cây làm rau xanh, nấu canh ăn hàng ngày. Thân và lá xanh dùng bón ruộng làm tốt đất. Hạt được thu làm thuốc. Cây Thảo quyết minh 5. Cây Giáng hương Cây Giáng hương, tên gọi khác là Đinh hương, có tên khoa học là Pterocarpus macrocarpus, là loài thực vật thuộc họ Đậu. Có nguồn gốc từ Đông nam á, ở Việt Nam cây giáng hương phân bố ở các tỉnh Tây Nguyên và một số tỉnh vùng Đông Nam Bộ. Cây Giáng hương được biết đến nhiều nhờ khả năng che mát của nó, cây được trồng nhiều ở các công viên, đường phố hay trường học, bệnh viện, mang không khí trong lành, cải thiện ô nhiễm. Không những cây có khả năng che phủ tốt mà nó còn biết đến nhờ hoa đẹp và ứng dụng gỗ cây giáng hương trong sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ. Giáng hương là cây thuộc họ đậu nên có đặc tính cải tạo đất rất tốt, rễ của cây là một trong những nhân tố cải tạo đất làm đất tơi xốp vô cùng tốt vì có vi khuẩn cộng sinh có khả năng cố định đạm. Không những thế nhựa cây giáng hương còn có tác dụng trong công nghệ nhuộm vải. Ngoài ra cây còn công dụng đặc biệt thiên phú của thực vật đó là loài cây có khả năng thanh lọc không khí và cản âm rất tốt. Tạo cho không gian sống không chỉ trong lành mà còn tươi mát. Cây Giáng hương 6. Cây Kim tiền thảo Kim tiền thảo có tên khoa học là Desmodium styracifolium, là giống cây họ đậu. Ở một số nơi kim tiền thảo còn có tên gọi khác như cây mắt trâu, vảy rồng, mắt rồng. Kim tiền thảo thường mọc ở những nơi hoang dại trên vùng đồi trung du, một số ít mọc ở vùng đồi núi, hiện nay được trồng ở nhiều vùng trong cả nước. Đây là một trong những loại cây sống lâu năm, là loại cây cỏ mọc bò sát đất. Hoa kim tiền thảo có màu tím và mọc thành từng chùm ở các kẽ lá. Trong Đông Y, Kim tiền thảo là một trong những loại thảo dược quý được dùng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau nhờ công dụng kháng viêm, kháng khuẩn, giảm đau, lợi tiểu rất hiệu quả. Đặc biệt trong đó có khả năng bào mòn sỏi thận rất hiệu quả. Là một loài cây thuộc họ đậu, nên ngoài tác dụng chữa bệnh, Kim tiền thảo còn là cây trồng cố định đạm, bổ sung lượng đạm tự nhiên cho cây trồng. Cây Kim tiền thảo 7. Cây Cam thảo dây Cam thảo dây hay còn gọi tương tư, cườm thảo đỏ, chi chi, cườm cườm, cảm sảo là loài thực vật có hoa thuộc họ Đậu. Cam thảo dây là một loại dược liệu có thân dây, mọc bò dưới mặt đất, cành nhỏ gầy, thân có nhiều xơ. Hoa Cam thảo dây có màu hồng, mọc thành chùm nhỏ ở các kẽ lá hay ở đầu cành, cánh hoa có hình bướm. Quả cây thon, bề mặt có lông ngắn. Hạt có hình trứng, vỏ rất cứng, màu đỏ, sáng bóng với một điểm đen lớn ở gốc hạt. Toàn thân Cam thảo dây được dùng làm dược liệu trong Đông Y. Tuy nhiên hạt cam thảo dây lại chứa độc tố, chất độc đó là abrin, tan được trong nước. Nếu uống hạt cam thảo dây giã nhỏ trong nước sẽ bị ngộ độc với triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy, đau đầu, hạ huyết áp. Cam thảo dây thường mọc hoang trong các rừng còi, rừng thưa vùng núi thấp đến trung du và đồng bằng. Ở nước ta, thường gặp nhiều ở các tỉnh miền Trung. Và được trồng ở một số để làm thuốc và làm cảnh. Là loài cây thuộc họ đậu, nên cam thảo dây cũng có khả năng cố định đạm, cung cấp đạm sinh học cho chính mình và các cây trồng khác. Do đó, cam thảo dây có thể được trồng xen trong các vườn cây ăn quả, vườn cây công nghiệp. Cây Cam thảo dây 8. Cây Bàm bàm Cây Bàm bàm còn có tên gọi khác là đậu dẹt, dây bàm là loài cây thuộc họ đậu, có tên khoa học là Entada phaseoloides. Bàm bàm là một loại dây leo, cứng có chiều dài lên tới 30m. Lá kép hai lần lông chim, cuống chính dài khoảng 10m, tận cùng bởi một tua cuống xẻ hai. Cuống phụ gồm hai đôi, phiến lá chét, hình trứng. Hoa màu trắng nhạt, mọc thành bông, ít hoa ở kẽ lá. Quả dài, hạt nhẵn, dày, màu nâu, có vỏ dày cứng như sừng. Cây mọc hoang dại ở những rừng thứ sinh nước ta. Người ta dùng vỏ, hạt và lá cây bàm bàm. Lá thường dùng tươi, vỏ và hạt dùng tươi hay sấy khô. Mùa thu hái gần như quanh năm. Trong Y học, cây bàm bàm được dùng để làm thuốc chữa bệnh. Ngoài ra, là cây họ đậu nên bàm bàm cũng có khả năng cố định đạm tự nhiên, bổ sung lượng đạm khá cao cho cây trồng. Thân lá bàm bàm cũng được dùng làm phân xanh, bổ sung sinh khối. Cây Bàm bàm Trên đây là những loại cây trồng họ đậu cố định đạm phổ biến và dễ trồng. Ngoài ra còn một số các cây thân gỗ họ đậu khác như Cây gõ đỏ, cây me, cây trắc, cây còng. Cây họ đậu không cố định đạm Ngoài những cây họ đậu có khả năng cố định đạm thì còn có những loại cây cũng thuộc họ đậu nhưng không cố định đạm. Vì rễ của các cây này không có khả năng kết hợp với vi khuẩn cố định đạm để tổng hợp nitơ .Tuy nhiên chúng ta cũng nên trồng để dùng vào việc lấy sinh khối, che phủ đất và đa dạng sinh học. Cây cẩm lai Cây muồng đen Cây móng bò Cây muồng hoàng yến Cây bồ kết >> Xem thêm Một số loại cây họ đậu cố định đạm phổ biến phần 1 Đọc tiếp Cách ủ ốc bươu vàng làm phân đạm hữu cơ cho cây trồng Các nguồn lân hữu cơ mà nhà vườn canh tác thuận tự nhiên nên sử dụng 4 nguồn kali hữu cơ từ tự nhiên thay thế cho kali tổng hợp Những nguồn canxi thường gặp và cách bổ sung canxi cho cây trồng Xem thêm về Các loại cây nên có trong vườn, Cây phân xanh, Cỏ cải tạo đất Danh mục Các loại cây cỏ cải tạo đất, Các loại hữu cơ cải tạo đất, Cách cải tạo đất BẠN ĐANG MUỐN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ GÌ? BÀI VIẾT CÙNG CHỦ ĐỂ SẢN PHẨM TIÊU BIỂU Khuyến mãi MIG 29 Chitosan – Phòng trừ xoăn lá, xoắn ngọn, héo xanh 180,000 ₫ Thêm vào giỏ hàng Giảm giá! WAO BOOM – Chăm sóc đất, bảo vệ rễ, diệt trừ nấm hại trong đất 895,000 ₫ Thêm vào giỏ hàng Khuyến mãi Vaccin – Đặc trị thán thư, ghẻ, nứt thân xì mủ, thối trái, héo xanh 215,000 ₫ Thêm vào giỏ hàng Phân bón lá amino A4 500ml – Tăng ra hoa đậu quả 540,000 ₫ Thêm vào giỏ hàng Kéo cắt cành nhập khẩu Đức Original LOWE 850,000 ₫ Thêm vào giỏ hàng
Các loại cây họ đậu được nhà nông sử dụng như một loiaj cây cố định đạm cho đất, cân bằng dưỡng chất có trong đất. Bạn đã bao giờ tìm hiểu hết những loại cây họ đậu được trồng phổ biến hay chưa? Mời bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây của Vy’s Farm để cập nhật thêm về chủ đề này nhé! Đậu nho nheĐậu xanh, đậu đenTrồng Đậu phộng lạcTrồng Đậu nành đỗ tươngTrồng Lạc dạiCây đậu mèo Thái LanCây Đậu kiếmĐậu Sơn TâyCây Đậu triềuCây đậu bướmCây đậu ván Đậu nho nhe Đậu nho nhe được trồng nhiều ở các tỉnh miền Núi phía Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn,… Bộ rễ đậu nho nhe phát triển mạnh, có rất nhiều nốt sần. Cây sống 1 năm, có khả năng chịu hạn, thân lá phát triển nhanh, 3 tháng phủ kín đất. Hàm lượng dinh dưỡng trong thân lá cao, làm phân bón rất tốt. Năng suất chất xanh đạt 25-30 tấn/ha. Đậu nho nhe được trồng để cố định lượng đạm trong đất Đậu xanh, đậu đen Đậu xanh là cây trồng có thời gian sinh trưởng ngắn, chỉ khoảng 60-90 ngày. Trồng đậu xanh có ưu điểm tiết kiệm được nguồn nước tưới nên phù hợp với những vùng có nguy cơ bị hạn. Ngoài ra, trồng đậu xanh xen canh hoặc luân canh còn giúp cải tạo tăng độ phì cho đất. Trồng Đậu phộng lạc Cũng như các cây họ đậu khác, đậu phộng là cây có khả năng cố định nitơ sinh học rất quan trọng cho cây trồng thông qua hoạt động sống cuả vi sinh vật. Ước tính có khoảng 72 – 124 kg/N/ha/năm cố định được sau khi canh tác đậu phộng. Bên cạnh đó còn có một khối lượng sinh học lớn của thân lá đậu phộng bị phân huỷ sau khi thu hoạch đã để lại một lượng mùn đáng kể, đậu phộng cũng được xem là một cây che phủ đất rất tốt, nếu gieo trồng ở mật độ thích hợp, quản lý cỏ dại tốt ở thời gian đầu, cây đậu phộng hoàn toàn có khả năng khống chế được cỏ dại trong suốt thời kỳ sinh trưởng, do vậy sẽ giảm đáng kể số công lao động để chuẩn bị đất gieo trồng vụ sau. Cây đậu phộng có khả năng cố định nito trong đất rất tốt Đậu nành cũng là cây cải tạo đất tốt vì các nốt sần trên rễ cây đậu nành là các nhà máy phân đạm tí hon, những vi khuẩn Rhizobium, Japonium trong các nốt sần sống cộng sinh với cây đậu nành tổng hợp đạm khí trời, làm giàu đạm cho đất. Trồng Lạc dại Cùng họ hàng với cây đậu phộng, cây lạc dại cũng Là cây cỏ họ đậu có khả năng cộng sinh với vi khuẩn cố định đạm từ nito có trong không khí, chúng phát triển sinh khối thân, lá nhanh, giữ ẩm và làm giàu mùn cho đất. Lạc dại chịu được đất nghèo dinh dưỡng và những điều kiện thời tiết khắc nghiệt nên có thể trồng ở nhiều vùng khác nhau. Có thể trồng kèm dưới gốc cây ăn trái, cây công nghiệp lâu năm dứa, cà phê, hạt tiêu, trồng xen với bắp trên đất dốc. Cây đậu mèo Thái Lan Cây đậu mèo có nguồn gốc nhiệt đới châu Phi và châu Á. Ở Việt Nam, đậu mèo là cây bản địa phân bố ở các tỉnh miền núi, đặc biệt từ Quảng Bình trở ra. Ngoài tác dụng cải tạo đất nhờ có hàm lượng đạm trong thân lá khá cao, khoảng 15-16% chất khô, đạm hạt khoảng 25-28% và đạm do vi khuẩn nốt sần cố định từ khí trời đậu mèo còn là phương tiện diệt cỏ dại rất hữu hiệu kể cả cỏ tranh. Đậu mèo được nhiều bà con trồng xen canh với ngô. Cây đậu mèo Thái Lan khi trồng có thể cải tạo lượng đạm trong đất Cây Đậu kiếm Là một loài cây họ đậu thân đứng, sống 2 – 3 năm, chịu hạn tốt, sinh khối lớn, nốt sần nhiều. Đây Là loài cây cải tạo đất rất tốt với lượng đạm ở thân lá khoảng 22-23% chất khô; đạm hạt khoảng 34 – 37% và đạm do vi khuẩn nốt sần cố định từ khí trời; có thể trồng xen sắn, ngô. Hạt và quả non ăn được. Đậu Sơn Tây Đậu Sơn Tây hay còn được gọi là đậu Công, là cây có nguồn gốc Châu Á, nhập vào nước ta từ Philipines năm 1997. Đậu sơn tây có thể sinh trưởng và phát triển tốt trên đất chua, sỏi đá và khô hạn, rễ có nhiều nốt sần chứa vi khuẩn cố định đạm chính vì vậy mà có tác dụng cải tạo đất rất tốt. Cây chịu hạn tốt nhưng không chịu được ngập úng lâu dài. Cây Đậu triều Là một loài cây họ đậu, thân thảo chịu được khô hạn rất tốt song không chịu được đất quá xấu. Đậu triều thuộc dạng cây bụi, cao khoảng 2 – 6 m, là cây cố định đạm. Loài cây này chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn và được nhân giống bằng cách gieo hạt trực tiếp. Đây cũng là một trong những loại cây họ đậu có khả năng cố định đạm Cây đậu bướm Cây đậu bướm có nguồn gốc từ châu Mỹ đã phát triển ra nhiều nước nhiệt đới. Ở nước ta, nó đã trở thành như một cây bản địa trên nhiều vùng đồi núi, chứng tỏ đã được du nhập vào từ rất lâu. Đây là loài cây thân bò, sinh triển nhanh, thân và các nhánh vươn dài từ 3-5m, tốc độ phân nhánh mạnh, bộ rễ ăn cạn mang nhiều nốt sần, ra hoa tháng 8-10, hạt chín tháng 12, hạt dễ mọc tự nhiên. Cây đậu ván Đậu ván là cây chịu được đất nghèo, đất cát, vùng khô hạn ít mưa. Cây được sử dụng làm phân xanh phủ đất rất tốt. Đậu ván có thể sống 2-3 năm, mùa khô thân rụi nhưng gốc vẫn tái sinh trong mùa mưa năm sau, hạt rụng xuống rất dễ mọc trong tự nhiên So với các cây phủ đất họ đậu khác thì đậu ván cho năng suất rất cao, sau 6 tháng đã cho trên 2 tấn chất xanh/ha tương đương 700kg chất khô, kể cả lượng lá rụng sau mùa sinh trưởng để lại thì có trên 15 tấn/ha chất khô. Đây là nguồn tạo chất hữu cơ cải tạo đất rất lớn. Trong cây đậu ván có nguồn cải tạo đất rất lớn Trên đây là thông tin mà Vy’s Farm muốn chia sẻ đến bạn về các loại cây họ đậu có khả năng cải tạo đất. Còn rất nhiều thông tin khác liên quan đến nông nghiệp, kỹ thuật làm vườn đang chờ bạn khám phá khi truy cập trực tiếp vào trang web Vy’s Farm. Cảm ơn bạn đã dành thời gian quan tâm theo dõi bài viết!
các loại cây họ đậu ở việt nam